Czy ćwiczenia na mózg mogą zapobiec chorobie Alzheimera i demencji?

Czy rzeczywiście gry umysłowe są skuteczne w profilaktyce choroby Alzheimera i demencji?

Które z nich są najlepsze i skąd mamy pewność, że one pomagają?

Trening mózgu podczas starzenia się może bez wątpienia pomóc w utrzymaniu Twojej błyskotliwości. Naukowcy odkryli zmniejszone ryzyko występowania łagodnego zaburzenia poznawczego (ang. mild cognitive impairment, MCI) – stadium pomiędzy stanem pełnego zdrowia a demencją – nawet wśród osób w wieku 70 lat lub starszych, którzy regularnie korzystali z komputerów, zajmowali się sztuką, uczestniczyli w spotkaniach towarzyskich i grali w gry.

Statystyki i badania

Zespół badawczy kliniki Mayo badał 1,929 starszych pacjentów bez zaburzeń intelektualnych przez 4 lata. Zauważono 30 procentowy spadek ryzyka pojawienia się zaburzeń funkcji poznawczych wśród tych, którzy korzystali regularnie z komputerów, 28 – procentowy spadek ryzyka wśród osób zajmujących się sztuką, 23- procentowy spadek ryzyka wśród osób aktywnych społecznie oraz 22- procentowy spadek ryzyka wśród osób grających w gry. Te korzyści były także zaobserwowane wśród nosicieli genu apolipoproteiny E (APOE), mutacji genetycznej będącej czynnikiem występowania łagodnego zaburzenia poznawczego oraz choroby Alzheimera. Jednak, tylko korzystanie z komputera i aktywność społeczna były powiązane ze zmniejszeniem ryzyka choroby w tej grupie badanej.

Wcześniejsze badania prowadzone w Centrum Medycznym Uniwersytetu Rush w Chicago pokazały, iż zwiększona aktywność kognitywna w ciągu życia związana jest ze zmniejszoną częstością pojawiania się zaburzeń intelektualnych w starszym wieku. Czynności takie jak czytanie, pisanie, zwiedzanie muzeum, gra w brydża i inne gry karciane wymagające myślenia oraz układanie puzzli istotnie zmniejszało ryzyka deficytów intelektualnych. Badanie to wykazało, że im większy jest poziom używanej aktywności intelektualnej we wcześniejszym etapie życiowym, tym mniejsze jest ryzyko występowania tego upośledzenia w wieku starszym.

Koncepcja hipnoza rezerwy poznawczej

Ćwiczenia umysłowe pomagają nawet osobom, którym grozi zwiększone prawdopodobieństwo występowania choroby Alzheimera. Koncepcja nazwana ,,hipotezą rezerwy poznawczej” głosi, że osoby, które osiągnęły większą zdolność myślenia, uczenia się i zapamiętywania, mogą w rzeczywistości opóźnić symptomy choroby Alzheimera, pomimo postępującej akumulacji beta-amyloidowych złogów w ośrodkowym układzie nerwowym. Hipoteza ta została przetestowana przez naukowców z Washington University School w St. Lous w latach 2003-2008. Badanie obejmowało 198 osób ze średnią wieku 67 lat. Naukowcy porównali 161 mężczyzn i kobiet normalnie funkcjonujących z 37 pacjentami, których zachowanie i przeszłość medyczna doprowadziły do zdiagnozowania choroby Alzheimera. Wszyscy pacjenci poddani byli badaniem w celu określenia stopnia odkładania się blaszek starczych w mózgu. Im większa ilość złogów w mózgu, tym większe prawdopodobieństwo wykrycia choroby Alzheimera. Kolejnym testem stosowanym podczas badania było ,,nazywanie zwierząt” – osoby miały minutę na wymienienie jak największej liczby zwierząt. Wymienienie mniej niż 15 zwierząt mogło świadczyć o chorobie Alzheimera.

Badacze zwrócili również uwagę na stopień edukacji wszystkich pacjentów poddanych badaniu (sekcje zwłok wykazały, że osoby, których edukacja trwa dłużej, mogą być bardziej odporni na chorobę Alzheimera, pomimo pojawiania się zmian degeneracyjnych w mózgu). Badacze nie stwierdzili żadnych objawów demencji u osób, u których blaszki amyloidowe nie były obecne w mózgu. Zaobserwowano, iż jeżeli blaszki starcze znajdowały się w mózgu, to nasilenie objawów było odwrotnie proporcjonalne do przebytych lat edukacji badanego pacjenta. Badanie to zostało opublikowane w listopadzie 2008 roku w czasopiśmie Archives of Neurology.

Nawyki poprawiające funkcje poznawcze

Większość gier do treningu intelektualnego posiada pewne zalety, ale z pewnością nie jest możliwe poprawa połączeń międzymózgowych i przyspieszenie procesu neurogenezy (wzrostu nowych neuronów) poprzez bierne siedzenie na krześle podczas grania w grę wideo. Aby zapewnić pełny trening mózgowi, musisz zaangażować obie półkule mózgu i obie półkule móżdżku. Możesz tego dokonać jedynie poprzez ćwiczenie, odkrywanie i zdobywanie nowej wiedzy w świecie rzeczywistym, a nie siedząc przed płaskim ekranem w cyberprzestrzeni.

W opinii Christophera Berglanda, uznanego sportowca i doradcy ds. zdrowia publicznego, te osiem nawyków może poprawić funkcje poznawcze i ochronić przed spadkiem zdolności intelektualnych:

• Aktywność fizyczna
• Otwartość na doświadczenie
• Ciekawość i kreatywność
• Działania społeczne
• Medytacja
• Gry umysłowe
• Wystarczający sen
• Redukcja przewlekłego stresu

Trenuj długowieczność w z nami!- Na Festiwalach Zdrowia, dbamy o długowieczność na każdym etapie życia!

12 Festiwal Zdrowia

Źródła:

Carmona, Richard H., and Mark Liponis, eds. Integrative Preventive Medicine. Oxford University Press, 2017.

Psychology Today, https://www.psychologytoday.com

Yonas E. Geda et al, “Association Between Mentally Stimulating Activities in Late Life and the Outcome of Incident Mild Cognitive Impairment, With an Analysis of the APOE ε4 Genotype.” JAMA Neurology, January 30, 2017, doi:10.1001/jamaneruol.2016.3822

źródło zdjęcia głównego: Photo by Esther Town on Unsplash