Rak szyjki macicy – Leczenie, terapia, Onkotermia oraz Hipertermia lokalna

Nowotwór szyjki macicy jest w Polsce od wielu lat bardzo poważnym problemem epidemiologicznym. Co prawda liczba zachorowań regularnie się obniża, nadal pozostaje na bardzo wysokim poziomie. Należy mieć świadomość, że każdego roku rozpoznawanych jest około 3 tysiące nowych przypadków zachorowania na raka szyjki macicy, zdecydowana większość z nich niestety zaliczana jest do raków w wysokim stopniu zaawansowania.

W zależności od stopnia zaawansowania raka szyjki macicy według klasyfikacji FIGO, a także planów rozrodczych pacjentki wyróżniamy kilka metod leczenia, w tym: postępowanie operacyjne radykalne albo oszczędzające płodność, metodę laparotomii albo laparoskopii, a także radioterapię (brachyterapia albo teleterapia), chemioterapię lub skojarzenie tych metod. Złe wyniki leczenia, przede wszystkim kobiet chorych w stopniu zaawansowanym skłaniają do poszukiwań nowszych metod terapii raka szyjki macicy. Cały czas prowadzone są badania nad nowymi metodami leczenia, w tym: szczepionkami terapeutycznym oraz lekami biologicznymi.

Zgodnie z klasyfikacją FIGO: IA1-IB1 oraz IIA1 (wielkość zmiany do 4 cm, a także brak zajęcia przymacicz) we wczesnych stopniach choroby w leczeniu raka szyjki macicy postępowaniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny (oszczędzający albo radykalny). W przypadku leczenia zaawansowanego miejscowo raka szyjki macicy (czyli stopnie Ib2, IIA2-IVA) stosowana jest radiochemioterapia. Z kolei leczenie systemowe należy stosować w przypadku przerzutów odległych (stopień IVB), a także niekwalifikujących się do leczenia miejscowego.

Zdecydowanie największym problemem kobiet jest niechęć do regularnych kontroli ginekologicznych, a także cytologii, w celu ewentualnego wykrycia raka szyjki macicy.

Leczenie raka szyjki macicy

• postępowanie standardowe

Leczenie chirurgiczne

Operacyjne leczenie raka szyjki macicy ma za zadanie usunięcie nowotworu z marginesem tkanek, a także węzłami chłonnymi przez wycięcie macicy ze sklepieniem pochwy, a także przymaciczami razem z biopsją węzła wartowniczego albo systemową resekcją układu chłonnego miednicy oraz węzłów około aortalnych. Warto pamiętać, że decyzja dotycząca usunięcia przydatków powinna zależeć od wieku pacjentki. W przypadku ich pozostawienia trzeba je przenieść poza potencjalny obszar uzupełniającej radioterapii. Zabieg operacyjny może być wykonany techniką chirurgii laparoskopowej, otwartej albo z wykorzystaniem robota medycznego. U pacjentek, które zadeklarowały chęć zachowania płodności jeszcze we wczesnych postaciach nowotworu możliwe jest rozważenie zabiegu polegającego na konizacji albo trachelektomii radykalnej (wycięciu całej szyjki z przymaciczami) razem z węzłami chłonnymi.

Radioterapia raka szyjki macicy

Radioterapia stosowana jest przeważnie po leczeniu operacyjnym lub jako metoda samodzielna. Radiochemioterapia pooperacyjna rekomendowana jest przede wszystkim w przypadku naciekania przymacicz, nacieku w linii cięcia chirurgicznego, a także przerzutów w węzłach chłonnych. Radiochemioterapię raka szyjki macicy warto również bardzo poważnie rozważyć w przypadku głębokiego naciekania podścieliska, guza większego niż 4 cm czy naciekania przestrzeni wokół naczyń chłonnych. Samodzielna radioterapia polecana jest w przypadku pacjentek z z rakiem szyjki macicy w stopniach IB2-IVA. Radioterapia ponadto obejmuje stosowanie teleterapii (dawka 80-85 Gy) oraz brachyterapii w czasie krótszym niż 50-55 dni. Przy radioterapii stosuje się lek cytostatyczny jakim jest cis platyna w dawce 40 mg/m2, podawana jest raz w tygodniu.

Leczenie systemowe raka szyjki macicy

Terapia systemowa to zasadnicza metoda leczenia osób chorych ma raka szyjki macicy nie tylko w stopniu IVB, ale również z nieoperacyjnym nawrotem choroby. Niestety obecnie są bardzo ograniczone możliwości w leczeniu pacjentek z rozsianą albo nawrotową formą choroby. Zasadniczą metodą leczenia chorych na pierwotnie rozsianego raka szyjki macicy albo z nieoperacyjnym nawrotem jest chemioterapia. Leczenie systemowe w bardzo małym stopniu oddziałuje na czas przeżycia, jego celem jest głównie kontrolowanie objawów raka szyjki macicy. Do najbardziej aktywnych leków trzeba zaliczyć cis platynę. Z kolei standardem leczenia jest chemioterapia dwulekowa, która zawiera  cisplatynę w skojarzeniu z gemcytabiną, topotekanem, paklitakselem lub winorelbiną. Warto podkreślić, że efektywność wymienionych schematów jest bardzo zbliżona. Można zwiększyć częstość odpowiedzi obiektywnych, całkowity czasu przeżycia czy medianę czasu wolnego od progresji przez dodanie bewacyzumabu do cisplatyny z paklitakselem albo paklitakselu z topotekanem

Terapia Nawrotowego raka szyjki macicy

Warto zdawać sobie sprawę, że postępowanie u pacjentek z nawrotem choroby uzależnione jest od rodzaju leczenia pierwotnego, a także lokalizacji nawrotu. Przy zastosowaniu pierwotnie wyłącznego leczenia chirurgicznego, chemioterapia czy radioterapia umożliwiają na kontrolę nowotworu w około 40% chorych. Należy pamiętać, że możliwości skutecznej chirurgii ratującej w przypadku pacjentek po wcześniejszej radioterapii są niestety ograniczone, tym samym wyniki leczenia nie mogą być zadowalające. Oczywiście u wybranych chorych z pojedynczymi przerzutami możliwe jest rozważenie metastazektomii. Złe wyniki przede wszystkim w przypadku chorych w zaawansowanym stopniu skłaniają do szukania nowych metod leczenia. Obecnie trwają badania III fazy nad terapeutycznymi szczepionkami, a także nad terapiami celowanymi w zaawansowanym raku szyjki macicy.

• postępowanie z wykorzystaniem metod naturalnych

Literatura naukowa dotycząca wykorzystania naturalnych metod w leczeniu raka szyjki macicy jest ograniczona. Wśród stosowanych metod naturalnego leczenia należy:

Onkotermia/Hipertermia lokalna

• Dowody naukowe z metaanaliz przeprowadzonych przez Cochrane pokazują, że zarówno chemioterapia, jak i radioterapia są bardziej skuteczne w połączeniu z hiperthermią. Hiperthermia ogrzewa guz do temperatury w „zakresie gorączki”, co powoduje, że komórki nowotworowe są bardziej wrażliwe na leczenie. Normalne zdrowe komórki odradzają się, a komórki nowotworowe umierają. Towarzystwa takie jak The Health Insurance Council of the Netherlands oraz FDA US Food & Drug Administration rekomendują radioterapię i hipertermię jako terapię skojarzoną w przypadku raka szyjki macicy.

Zmiany dietetyczne:

Stosowanie diety roślinnej, uwzględniającą szeroki wachlarz kolorowych owoców i warzyw. Warzywa kapustne, takie jak brokuły, kalafior i kapusta zawierają związek wykazujący działanie przeciwnowotworowe, tak silne, że jest badany jako środek chemioterapeutyczny. Jagody są bogate w korzystne składniki odżywcze i przeciwutleniacze. Zaleca się stosowanie diety bogatej w owoce, warzywa, pełne ziarna, orzechy, ryby zimnowodne, które zapewniają kwasy tłuszczowe omega-3 (osoby, które spożywają ryby mają mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwory).

Zmniejszenie spożycia tłuszczów zwierzęcych, czerwonego mięsa i produktów mlecznych, które mogą wykazywać działanie prozapalne promujące rozwój nowotworu.

Unikaj rafinowanego cukru i wysoko przetworzonych węglowodanów z powodu ich wpływu na produkcję insuliny i insulinopodobnych czynników wzrostu, które promują rozwój stanu zapalnego i wzmożoną proliferację komórek nowotworowych.

Wybierz organiczne owoce i warzywa. Choć są one droższe, stanowią najbezpieczniejsze rozwiązanie dla pacjentów chorych na nowotwory, nie tylko dlatego, że uprawia się je bez pestycydów i innych środków chemicznych stosowanych w rolnictwie, ale dlatego, że rośliny uprawiane w sposób organiczny muszą chronić się przed innymi roślinami, drapieżnikami (owadami, ptakami i zwierzętami) i słońcem. Rośliny uprawiane metodami ekologicznymi robią to wytwarzając bardziej intensywne ochronne substancje chemiczne, zwane fitoskładnikami, które są dla nas korzystne.

Akupunktura:

Pacjenci z nowotworem leczeni jednocześnie z akupunkturą mają tendencję do lepszego funkcjonowania. National Institutes of Health przekonuje, że ​​akupunktura jest użyteczna w leczeniu skutków ubocznych chemioterapii, w tym nudności i wymiotów związanych z chemioterapią. Ponadto może również pomóc w poprawie samopoczucia, witalności i zmniejszeniu suchości w ustach.

Techniki medytacyjne i relaksacyjne (mind-body):

Techniki medytacyjne i relaksacyjne takie jak wizualizacja, autohipnoza, medytacja uważności, ćwiczenia oddechowe, joga i tai chi pozwalają na redukcję poziomu napięcia i stresu. Stres wpływa na produkcję hormonów, takich jak epinefryna i kortyzol, które mogą osłabić układ odpornościowy, prowadząc do zwiększonego ryzyka rozprzestrzeniania się raka.

Polecana przez nas suplementacja

Źródła:

National Institutes of Health; https://www.nih.gov

Abrams, Donald, and Andrew Weil. Integrative oncology. Oxford University Press, 2009.

6377. Lutgens et al. Combined use of hyperthermia and radiation therapy for treating locally advanced cervix carcinoma. Cochrane Database Syst Rev. 2010 Mar 17;(3):CD006377.