Rak prostaty – Leczenie, objawy, przyczyny oraz diagnostyka

Rak prostaty (gruczołu krokowego) jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn. Pojawia się w postaci gruczolakoraka (rak gruczołowy powstający w komórkach, produkujący i wydzielający śluz oraz płyny z nim związane). Umiejscowiony jest przy pęcherzu moczowym i otacza on sterczowy odcinek cewki moczowej.

Rak prostaty we wczesnym stadium charakteryzuje się powolnym i bezbolesny przebiegiem, rozwijać się może niezauważalnie nawet do dziesięciu lat.

Głównymi powodami wpływającymi na zachorowania jest wiek oraz dziedziczenie.

Objawy raka prostaty

Oznaki raka są bardzo często lekceważone przez mężczyzn, a każdego roku notuje się około 2,5% więcej nowych zachorowań niż w poprzednim. Dlatego też diagnoza zostaje postawiona, gdy choroba postępuje i zajmuje inne organy.

Klasyczne symptomy dla rozrostu gruczołu krokowego to:

• częste oddawanie moczu
• nagła konieczność pójścia do toalety w trakcie snu
• trudności w opanowaniu oddania moczu
• uczucie niepełnego pęcherza po wypróżnieniu
• oddawanie moczu wąskim strumieniem
• krwinkomocz (obecność czerwonych krwinek w moczu, niezauważalnych gołym okiem).

W trakcie postępowania guza i powstawaniu przerzutów komórek nowotworowych na inne organy może dochodzić do objawów tj.:

• ból i pieczenie w trakcie wypróżniania
• ucisk na plecy w okolicach miednicy oraz kręgów mięśniowych
• utrata wagi
• zaburzenia erekcji
• krew w spermie
• zastój moczu w pęcherzu
• niewydolność nerek
• wodonercze (zastój moczu w nerce)

Przyczyny oraz diagnostyka raka prostaty

    Rak gruczołu krokowego nie ma określonej przyczyny, lecz do najczęściej zaliczanych czynników zwiększających ryzyko, które wpływają na pojawienie się choroby, są:

• rasa- statystyki wykazują, że częściej nabywana jest choroba u osób rasy czarnej
• wiek- po czterdziestym roku życia mężczyźni powinni badać się regularnie, ze względu na większe prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu
• dziedziczenie- narażeni są mężczyźni, u których występuje pokrewieństwo pierwszego stopnia (brat, ojciec)
• dieta- uboga w witaminy oraz selen, zbyt duża ilość spożywanych pokarmów bogatych w tłuszcze i białka.

Wczesne stadium choroby nie wywołuje charakterystycznych objawów klinicznych. Pierwszym alarmującym symptomem może być ból kostny spowodowany przerzutami guza. W rozpoznaniu dolegliwości wykonuje się badania polegające na:

• Określeniu stężenia PSA (antygen gruczołu krokowego) – jest to badanie krwi, dzięki któremu wykazywany jest poziom zmian chorobowych w obszarze prostaty. Badanie to nie stwierdza jednoznacznie raka, może być wynikiem zapalenia stercza bądź innego schorzenia. Wśród czynników zakłócających wymienia się: niedawny wytrysk nasienia, badanie odbytnicy palcem, USG przezodbytnicze oraz kontuzja wywołana przez jazdę na rowerze lub motocyklu.
• Badaniu prostaty palcem przez odbyt- jest to najprostszy sposób umożliwiający wykrycie nieprawidłowości związanych ze schorzeniem. Polega na palpacyjnym badaniu i stwierdzeniu czy na prostacie wyczuwalne są grudki bądź stwardnienia. Zdrowy gruczoł zachowuje się elastycznie i jest miękki.  
• Biopsji- badanie to pozwala wykryć raka, jak i również określić jego stopień zaawansowania. Podczas biopsji pobierany jest wycinek z gruczołu krokowego następnie badany pod mikroskopem.
• Ocenie w skali Gleasona- opisuje ona złośliwość raka, polega na zbadaniu fragmentu tkanki guza. Jest to metoda, która pozwala lekarzom dobrać najodpowiedniejszą kurację dla chorego.
• Wykonaniu ultrasonografii przezodbytniczej (TRUS) – metoda ta ukazuje wewnętrzną budowę narządów, pozwala stwierdzić, w którym miejscu znajduję się guz oraz z którego fragmentu pobrać wycinek do badań.

Leczenie raka prostaty

Istnieje wiele wariantów leczenia raka prostaty, zależą one od zaawansowania choroby, wieku, oceny guza w skali Gleasona, indywidualnych objawów oraz stanu zdrowia. Warto wiedzieć, że pacjent może być leczony więcej niż tylko jedną techniką, ponieważ stopień rozwinięcia nowotworu można poddać leczeniu na różne sposoby.

Wybór metody zależy od tego, jak bardzo narząd gruczołowy jest zajęty procesem chorobowym. Rak prostaty, który nie jest mocno zaawansowany, może zostać poddany leczeniu metodą radykalną, czyli:

• leczenie chirurgiczne (operacja) – stosuje się ją u osób u których guz nie przekracza rozmiarów gruczołu krokowego. Zabieg polega na całkowitym wycięciu prostaty, wraz z pęcherzykami nasiennymi i węzłami chłonnymi miednicy
• radioterapia- jest to napromieniowanie źródłem promieniowania, które znajduje się poza ciałem pacjenta lub napromieniowaniu znajdującym się bezpośrednio w gruczole. Może być stosowana jako uzupełnienie leczenia po operacji.

W przypadku rozległego raka gruczołu krokowego jedną z metod leczenia jest hormonoterapia. W tej metodzie wykorzystywane są hormony, które mają za zadanie obniżyć działanie hormonów płciowych na nowotwór, ponieważ wpływa on na komórki pobudzająco i przyczynia się do ich wzrostu. Często stosuje się je wspólnie z radioterapią, dzięki czemu wzrasta skuteczność kuracji. Czasem wystąpić może zjawisko odporności na kastrację polegające na zmniejszeniu skuteczności poprzez uodparnianie się organizmu na leki hormonalne. W takim przypadku jedynym rozwiązaniem jest leczenie chirurgiczne lub chemioterapia.

Zalecenia

Ćwiczenia. Regularne ćwiczenia aerobowe wiążą się ze zmniejszonym ryzykiem raka prostaty.

Odżywianie i suplementy.

• Zaleca się stosowanie pokarmów i/lub preparatów zawierających witaminę D i przeciwutleniacze, szczególnie selen.
• Zmniejsz ilość spożywanego czerwonego mięsa i nasyconego tłuszczu. Dieta bogata w czerwone mięso i tłuszcze nasycone jest związana ze zwiększonym ryzykiem raka prostaty.
• Spożywaj mniej produktów mlecznych. Ostatnie badania łączą wysokie spożycie wapnia pochodzącego z produktów mlecznych z rakiem prostaty. Jeśli stosujesz preparaty wapnia lub suplementy zawierające ten pierwiastek, utrzymuj całkowite spożycie wapnia poniżej 700 mg na dobę.
• Spożywaj więcej warzyw, zwłaszcza pomidorów i sosu pomidorowego. Likopen, karotenoid występujący w pomidorach i arbuzie, wiąże się z niższym ryzykiem raka prostaty. W jednym z ostatnich badań mężczyźni, którzy spożywali sos pomidorowy cztery razy w tygodniu, mieli o 40 procent niższe ryzyko zachorowania na raka prostaty niż mężczyźni, którzy rzadko lub nigdy nie spożywali sosu pomidorowego.
• Spożywaj żywność sojową. Produkty sojowe zawierają genisteinę, izoflawon, który pomaga normalizować poziom hormonów i wykazuje działanie ochronne.
• Spożywaj więcej ryb. Włączenie ryb do diety przynajmniej raz w tygodniu wiąże się z mniejszym ryzykiem raka prostaty.
• Spożywaj więcej błonnika. Błonnik pomaga w eliminacji hormonów, takich jak testosteron, które wpływają na zmiany w gruczole krokowym.
• Spraw, aby zielona herbata była Twoim ulubionym napojem. Przeciwutleniacz w zielonej herbacie o nazwie EGCG zabija komórki raka prostaty in vitro. Inny związek w zielonej herbacie blokuje działanie enzymu, który promuje raka prostaty.