Stres XXI wieku

Stres jest pojęciem, które w dzisiejszych czasach jest stale w użyciu. Codziennie jesteśmy narażeni na wiele czynników stresujących. Mogą nimi być napięte rozkłady dnia, korki na ulicach, przeziębienia i grypy, nadmierne skupienie na pracy, problemy rodzinne i zawodowe, awarie sprzętów. Są to stresogenne czynniki wynikające z naszej codzienności. Ponadto istnieje wiele poważnych powodów do stresu: śmierć czy ciężka choroba bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód itp. Stresujące są również pozytywne sytuacje –  zdobycie pracy, przeprowadzka, narodziny dziecka, zawarcie związku małżeńskiego itd. Każda z tych sytuacji prowokuje rdzeń nadnerczy do wydzielania adrenaliny. Adrenalina jednak – co jest istotne – nie jest hormonem, który powinien być używany bez przerwy. Hormon ten powinien być produkowany w nagłych przypadkach, gdy potrzebne są krótkie, silne przypływy energii. Jeśli nieustannie wzywamy adrenalinę do takich czynności jak wstawanie i chodzenie, tracimy równowagę i nasz rdzeń nadnerczy się wyczerpuje.

Kora nadnerczy (zobacz: nadnercza pochłaniacze szoku) wydziela trzy grupy hormonów: glikokortykoidy, mineralokorytykoidy oraz androgeny. Wydzielina rdzenia nadnerczy dostarcza szybkich i krótkoterminowych odpowiedzi na nagły stres. Kora nadnerczy natomiast dostarcza długoterminowych odpowiedzi na stres i zapewnia homeostazę, czyli zachowanie równowagi w procesach życiowych. Do najważniejszych glikokortykoidów zalicza się kortyzol i hydrokortyzon. Regulują one poziom cukru we krwi, wpływają na wchłanianie i usuwanie z komórek węglowodanów, białek i tłuszczów, odgrywają rolę w zapaleniach i pracy mięśni.

Nadmiar kortyzolu

Jeżeli kortyzol obecny jest w zbyt dużych ilościach (na przykład z powodu nowotworu kory nadnercza lub w wyniku farmaceutycznego podawania kortyzolu), występują następujące objawy: przyrost wagi (szczególnie w okolicy pasa), brak równowagi w poziomie cukru we krwi, zmniejszenie grubości skóry, zanikanie mięśni i inne oznaki starzenia się. Kobiety, u których szlaki metaboliczne glikokortykoidów nie funkcjonują prawidłowo lub które cierpią na niedobór kortyzolu (np. z powodu braku rezerw w nadnerczach po nadmiernie wydłużonym okresie stresu czy niedożywienia), mogą odczuwać zmęczenie, mieć niski poziom cukru we krwi, czasami tracić na wadze i cierpieć na zaburzenia menstruacyjne.

Magnez na stres

Mineralokortykoidy, zwłaszcza aldosteron, regulują równowagę substancji mineralnych (głównie sodu i potasu) w komórkach, a także wpływają na poziom magnezu. Stres powoduje uwalnianie aldosteronu, który zwiększa ciśnienie krwi poprzez pobudzanie komórki do zatrzymywania sodu i jednoczesnego usuwania potasu i magnezu. Długotrwałe uwalnianie takiej ilości mineralokortykoidów, jaka jest wyzwalana podczas stresu, może powodować niedobór potasu i zachwianie równowagi w poziomie magnezu. Może spowodować również chroniczne zatrzymywanie wody i wysokie ciśnienie krwi. Utrata magnezu ma bardzo znaczący wpływ na ogólny stan zdrowia, obecność tego pierwiastka jest bowiem konieczna dla optymalnego działania enzymów. Niestety, w standardowych badaniach krwi niedobór magnezu nie jest powszechnie rozpoznawany. Magnez jest minerałem występującym głównie wewnątrzkomórkowo. Podstawowe badanie surowicy krwi nie jest zatem wystarczające. By odpowiednio oznaczyć poziom magnezu, lepsze jest jego badanie w czerwonych ciałkach krwi.

Tekst pochodzi z książki dr Preeti Agrawal Siła jest w Tobie